HPV là một loại vi rút gây u nhú ở người, là bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Rất có thể người bệnh sẽ bị mắc vi rút HPV trong cuộc đời nhưng không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào.
1. HPV là bệnh gì?
HPV được xem là nguyên nhân hàng đầu trong các bệnh lây truyền qua đường tình dục (Sexually transmitted infection – STI). Có rất nhiều loại virus HPV khác nhau. Không phải tất cả trong số đó đều gây bệnh nghiêm trọng. Một số chủng virus chỉ gây ra mụn ở bộ phận sinh dục và hậu môn. Một số chủng nguy hiểm có thể xâm nhập và gây bệnh ở bên trong cơ quan sinh dục và trở thành nguyên nhân gây nên các loại ung thư ở cổ tử cung, hậu môn và các bộ phận sinh dục khác.
Vì vậy, tùy vào chủng virus gây bệnh mà có thể nhiễm virus mà không có bất cứ dấu hiệu hay triệu chứng nào cũng có thể mắc các bệnh nan y như ung thư cổ tử cung.
Bác Sĩ Chuyên Khoa II Nguyễn Quang Cừ
Nguyên Trưởng phòng khám Tiết niệu sinh dục
Hơn 40 năm kinh nghiệm tại bệnh viện Việt Đức
2. HPV virus lây nhiễm như thế nào?
HPV lây truyền qua đường tình dục. Có thể bị nhiễm HPV từ người bị nhiễm qua quan hệ bằng miệng, hậu môn và âm đạo. Bệnh hoàn toàn có thể lây sang người lành ngay cả khi người bệnh không có bất cứ biểu hiện hay triệu chứng nào của bệnh.
HPV không phụ thuộc vào số lượng người tình. Người bệnh vẫn có thể bị nhiễm HPV ngay cả khi chỉ quan hệ với một người. Nguy cơ nhiễm sẽ cao hơn không chỉ HPV mà còn các bệnh qua đường tình dục khác nếu bạn quan hệ với nhiều bạn tình.
Các triệu chứng của bệnh có thể không xuất hiện ngay lập tức. Có thể chỉ có biểu hiện sau nhiều năm quan hệ với người bị nhiễm. Vì vậy, không thể xác định chính xác bị nhiễm bệnh vào thời điểm nào.
HPV cũng có thể lây truyền từ mẹ sang con, nhưng điều này rất hiếm khi xảy ra.
3. HPV virus có bao nhiêu chủng loại?
Các nhà khoa học đã tìm ra hơn 100 chủng virus HPV khác nhau. Hầu hết trong số đó đều vô hại, không xuất hiện triệu chứng và tự khỏi không cần điều trị.
Hiện có hơn 40 chủng virus HPV có thể gây bệnh tại bộ phận sinh dục và hậu môn. Trong đó có 15 chủng HPV có nguy cơ cao (chủng 16 và chủng 18), có thể gây bệnh ung thư từ ung thư cổ tử cung đến hậu môn và các bộ phận sinh dục khác. Các chủng ít nguy hiểm hơn có thể gây ra mụn cóc ở bàn chân (đặc biệt là lòng bàn chân), mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Một số trường hợp, sau khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh vài tuần đến vài tháng mới mọc mụn.
4. HPV virus tồn tại trong cơ thể người bao lâu?
Virus tồn tại suốt đời trong cơ thể người bệnh ngay cả khi người bệnh không có biểu hiện bệnh hay đã được điều trị triệu chứng bệnh. Thông thường, cơ thể sẽ tự chống lại virus trước khi các vấn đề sức khỏe có thể xảy ra. Nhưng nếu không chống lại được thì virus sẽ biến những tế bào bình thường thành bất thường gây ra ung thư cho người bệnh.
5. HPV virus gây ra bệnh tật gì?
Trong hầu hết các trường hợp HPV không xuất hiện triệu chứng bệnh, bệnh nhân tự khỏi mà không để lại bất kỳ biến chứng nào. Nếu nhiễm các chủng nguy hiểm, bệnh nhân có thể bị các vấn đề sức khỏe như mụn cóc, mụn rộp. Hình dạng mụn đa dạng từ nhỏ đến to, từ nhô lên hay xẹp xuống. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể mắc các loại ung thư khác nhau.
6. HPV virus có gây ra ung thư không?
Ung thư cổ tử cung là loại ung thư thường gặp nhất do HPV gây ra. Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị các loại ung thư khác như ung thư âm hộ, âm đạo, dương vật và hậu môn. Một số trường hợp hiếm gặp như ung thư vùng miệng họng cũng có thể xảy ra.
Bệnh ung thư thường phát hiện sau nhiều năm đến hàng chục năm sống chung với HPV. Không có cách nào để biết một người bị nhiễm HPV có khả năng bị bệnh ung thư hay không.
HPV cũng rất khó bị tiêu diệt hoàn toàn ở những người bị suy giảm miễn dịch (kể cả người bị HIV/AIDS). Do vậy, ngoài ảnh hưởng của HPV, họ còn có thể mắc các vấn đề sức khỏe khác.
Nếu có thai và bị nhiễm HPV thì có thể bị mụn sinh dục hay những thay đổi tế bào bất thường trong tử cung. Có thể tìm thấy những thay đổi tế bào bất thường khi tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ. Thai phụ nên tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ ngay cả khi đang mang thai.
7. Làm thế nào để không bị HPV?
Vacxin là cách phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay. Vacxin được tiêm cho người từ độ tuổi 11 đến 26 tuổi.
– Đối với nữ giới: Vacxin được tiêm cho bé gái từ 11-12 tuổi nhưng cũng có thể sử dụng cho phụ nữ 26 tuổi mà chưa tiêm vacxin lần nào hoặc chưa tiêm đủ liều vacxin khi còn nhỏ.
– Đối với nam giới: Vacxin được tiêm cho bé trai từ 11-12 tuổi đồng thời cũng có thể sử dụng cho đàn ông 21 tuổi nếu chưa tiêm vacxin lần nào hoặc chưa tiêm đủ liều vacxin khi còn nhỏ. Vacxin cũng được đề nghị với nam giới 26 tuổi nếu có quan hệ đồng giới hoặc hệ miễn dịch kém.
Quan hệ tình dục an toàn cũng là một cách để phòng bệnh. Dùng bao cao su đúng cách có thể giảm nguy cơ bị nhiễm HPV. Tuy nhiên, HPV cũng có thể đi vào cơ quan sinh dục ở những vùng bao cao su không thể che được. Việc làm này có thể giảm nguy cơ bị bệnh nhưng không thể triệt để.
Duy trì mối quan hệ một vợ-một chồng. Mối quan hệ lành mạnh và hạn chế tối đa bạn tình là cách phòng tránh HPV tốt.
8. HPV virus có thể chữa trị khỏi được không?
Hiện nay, y học vẫn chưa tìm ra phương pháp để chữa trị triệt để căn bệnh này. Chỉ có thể giảm hoặc làm mất các triệu chứng của bệnh như:
– Mụn tại cơ quan sinh dục hoặc các chi: bệnh có thể được chữa khỏi bằng các đơn thuốc mà bác sĩ kê cho bạn. Điều cần thiết nhất là giải thích rõ triệu chứng mà bản thân đang mắc phải.
– Tiền ung thư cổ tử cung: Xét nghiệm Pap và kiểm tra sức khỏe định kỳ.
– Các ung thư khác: cũng được điều trị tốt hơn nếu được phát hiện bệnh sớm. Không còn cách nào khác ngoài việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm cần thiết cho quá trình chẩn đoán bệnh.
9. Làm thế nào có thể phát hiện có bị nhiễm HPV virus hay không?
Không có xét nghiệm nào xác định mức độ nhiễm HPV của người nhiễm mà chỉ có xét nghiệm HPV tầm soát ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm chỉ nên thực hiện ở nữ giới trên 30 tuổi. Phụ nữ có thể biết bệnh nếu có kết quả xét nghiệm Pap bất thường. Nhiều người chỉ biết khi có các triệu chứng nghiêm trọng xảy ra.
Nguồn theo Vinmec